Nowe technologie nie zapominają o diabetykach. Z dnia na dzień pojawia się coraz więcej urządzeń do pomiaru stężenia glukozy: inteligentne glukometry, czy ulepszone systemy do ciągłego monitorowania jej poziomu wpłynie śródtkankowym. Różnorodność kolorów, kształtów, udogodnień i modeli jest tak duża, że nawet po rozmowie z lekarzem mamy problem z wyborem najlepszej opcji dla siebie. Bez paniki. Pomogę!
Po co sprawdzać glikemię (stężenie glukozy we krwi)? Poziom cukru w organizmie ma wpływ na samopoczucie, pracę komórek nerwowych, naczyń krwionośnych, nerek. Im bardziej wartości glikemii odbiegają od normy, tym trudniej jest nam funkcjonować, a w dalszej perspektywie stan ten rujnuje nam zdrowie. Zdrowa osoba na czczo powinna mieć glikemię w zakresie 70-99mg/dl. Pacjenci z cukrzycą powinni dążyć do jak największej normoglikemii i starać się nie przekraczać wartości docelowych ustalonych z lekarzem prowadzącym.
Każdy diabetyk powinien mieć własny glukometr. Mam ich kilkanaście, ponieważ od początku diagnozy nie wyrzuciłam żadnego. Są dowodem, że glukometry różnią się nie tylko wyglądem. Te, których używam obecnie, w porównaniu do modeli sprzed 10 lat, są znacznie dokładniejsze, precyzyjniejsze, szybsze, potrzebują dużo mniej krwi. W dodatku wiele jest dosłownie naszpikowanych różnymi funkcjami. Mogą np. łączyć się z pompą insulinową, przesyłać dane do telefonu, mają alarmy przypominające o sprawdzeniu glikemii lub mogą być używane do pomiaru ciał ketonowych.
Moim zdaniem nie ma jednego uniwersalnego glukometru dla wszystkich. Trzeba pamiętać, że każdy diabetyk jest inny, wyjątkowy, więc głównym kryterium wyboru, poza oczywiście udokumentowaną w badaniach dokładnością, powinny być własne potrzeby, oczekiwania, a nawet styl życia.
Jeden z moich faworytów, Contour®Plus One, jest wyposażony w Bluetooth, więc od razu przy pomiarze dane są wysyłane do aplikacji w telefonie. To zwalnia z prowadzenia papierowego dzienniczka.
Dodatkowo w aplikacji można zanotować informacje m.in. o ilości przyjmowanej insuliny, aktywności fizycznej, dodawać zdjęcia posiłków, wprowadzać notatki tekstowe. Podświetlany wyświetlacz i port paska ułatwią pomiar w nocy. Ponadto dzięki funkcji smartLIGHT® kolor portu paska podświetla się na jeden z trzech kolorów: zielony, kiedy glikemia jest w zakresie optymalnych wartości, żółty, jeśli jest zbyt wysoka i czerwony, gdy jest poniżej wartości docelowych. To ważna funkcja, pozwala na szybką interpretację wyniku, szczególnie jeśli użytkownikiem ma być kilkulatek. Może ona podpowiadać, kiedy należy poprosić dorosłych o pomoc.
Dla osób starszych polecam glukometry z dużym wyświetlaczem, czytelne w promieniach słońca, z intuicyjną obsługą. Taki jest Contour®Plus ELITE.
Oba glukometry Contour® dają możliwość uzupełnienia próbki krwi na pasku testowym, jeżeli pobrana wcześniej kropla nie była wystarczająca. I mamy na to aż 60 sekund. Może wydawać się, że to nic takiego, ale takie rozwiązanie to mniej zmarnowanych pasków i mniejsza frustracja dla użytkownika.
Pobierz aplikację Contour®Diabetes:
Patrząc z własnego doświadczenia, radzę sięgać po modele, które są popularne. Dzięki temu unikniemy wędrówki między aptekami w poszukiwaniu pasków albo czekania na ich dostawę.
Innym rozwiązaniem są systemy tzw. ciągłego monitorowania glukozy CGM (continuous glucose monitoring). W tym przypadku pomiar wykonywany jest w płynie śródtkankowym pod skórą, a nie we krwi, jak w przypadku glukometru. U osób, które stosują system CGM, automatycznie co ok. 5 minut, nawet 288 razy w ciągu doby wykonywany jest test, którego wynik przesyłany jest do odbiornika lub aplikacji w telefonie.
Przełomem w moim życiu z cukrzycą był moment, w którym zaczęłam korzystać z technologii ciągłego monitowania glukozy (CGM).
Jeśli poziom cukru wykraczał poza zakresy ustalone przez mojego diabetologa, włączał się alarm dźwiękowy. To mnie mobilizowało do reagowania natychmiast i modyfikowania dawek insuliny. Miałam ogromną ilość informacji o poziomach cukru i trendach zmian glukozy, których brakowało mi podczas korzystania tylko z glukometru.
Co ważne, używając CGM, możemy określić tzw. ,czas w zakresie wartości docelowych (ang. Time In Range, TIR), czas poniżej wartości docelowych (Time Below Range, TBR) oraz czas powyżej wartości docelowych (Time Above Range, TAR). Niewtajemniczonym wyjaśniam, że to nowa miara kontroli glukozy dzięki, której możemy określić ilość spędzonego czasu w ciągu doby w konkretnych przedziałach stężenia glukozy. Docelowe wartości Time In Range dla osób chorych na cukrzyce typu 1 i 2 korzystających z CGM mieszczą się w przedziale od 70 do 180 mg/dl. W oparciu o badania naukowców przedstawione na międzynarodowym kongresie ATTD (Advanced Technologies & Treatments for Diabetes) 2019 osoby z cukrzycą powinny spędzać przynajmniej 70% czasu, czyli ok. 17 godzin w ciągu doby w zakresie docelowym, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycy, takich jak choroby układu krążenia, nerek, serca. Warto wiedzieć, że TIR jest jednym, ale nie jedynym parametrem oceny wyrównania pacjenta używającego CGM. Wytyczne wielu międzynarodowych towarzystw naukowych oparte na doniesieniach naukowych poza parametrem TIR wskazują również ważną rolę współczynnika zmienności CV (glycemic variability) oraz wskaźnika GMI (glucose managment indicator). Ważne jest żeby ilość czasu spędzona w TIR była jak największa, ale także istotne jest żeby wahania glikemii były jak najmniejsze, a o tym świadczy wskaźnik CV ≤ 36%. Kolejnym parametrem jest GMI, odpowiednik HbA1c wyliczany matematycznie na podstawie średnich wartości glikemii oraz czasu spędzonego w TIR, ale nie uwzględnia on zdolności do glikacji białek więc będzie się różnił od wyniku hemoglobiny z laboratorium.
Czy polecam diabetykom stosowanie systemów CGM? Z całą pewnością metoda ta, nie tylko zwiększa komfort życia z cukrzycą, daje też większe poczucie bezpieczeństwa. W moim przypadku zdecydowanie wpłynęła na poprawę wyrównania cukrzycy.
Jednym z najnowszych rozwiązań CGM, jest system Eversense® XL. To pierwszy na świecie system ciągłego monitorowania stężenia glukozy, w którym wymiana sensora odbywa się raz na pół roku. W innych systemach CGM trzeba to robić co 7-14 dni.
Sercem systemu Eversense® XL jest maleńki sensor, implantowany tuż pod skórą podczas krótkiego, około 15-20-minutowego zabiegu z miejscowym znieczuleniem. Sensor jest wykonany z materiałów biokompatybilnych, które nie powodują reakcji alergicznych, nie trzeba ich usuwać podczas tomografii czy rezonansu magnetycznego. Co więcej, to jedyny sensor, który wykonuje pomiar w oparciu o metodę fluorescencyjną, a nie enzymatyczną jak w przypadku innych systemów CGM. TO gwarantuje stabilną dokładność pomiaru na przestrzeni całego okresu użytkowania podczas 180 dni. Użytkownik nosi nad czujnikiem niewielki designerski transmiter, który zbiera dane i wysyła je co 5 minut do telefonu, więc można na bieżąco w aplikacji, w smartfonie obserwować wartość glukozy, a także kierunek i tempo jej zmian. Wykresy pojawiają się w kolorze zielonym, żółtym i czerwonym w zależności od poziomu glukozy.
W aplikacji można ustawić docelowe wartości stężenia glukozy, preferowane alarmy i alerty predykcyjne (wyprzedzające). Istotną funkcją jest to, że transmiter może wibrować w przypadku niskiego lub wysokiego poziomu cukru, nawet jeśli telefon jest daleko. Tylko Eversense® XL ma takie udogodnienie. Na domiar dobrego oferuje różne sposoby wibracji dla różnych sytuacji alarmowych. Sprawdzi się świetnie, jeśli chodzimy na basen, uprawiamy sport lub zwyczajnie nie chcemy zabrać ze sobą komórki.
Wszystkie te funkcje oraz możliwość natychmiastowego przekazywania wyników pomiarów do pięciu osób zapewnia większe poczucie bezpieczeństwa. Ciekawych funkcji jest jeszcze więcej.
W aplikacji jest specjalna zakładka, gdzie można dodać tzw. zdarzenia ( informacje o insulinie, posiłku, wysiłku lub stężeniu glukozy itp.) dodatkowo w aplikacji można aktywować tymczasowe profile glukozy z indywidualnymi wartościami alarmów i zakresem docelowym glikemii oraz zobaczyć i wysłać raporty. Eversense® XL umożliwia podgląd stężenia glukozy na zegarkach Apple Watch – wystarczy spojrzeć na nadgarstek, aby wygodnie i dyskretnie sprawdzić poziom i trend glukozy. Dodatkowo tego systemu można używać do niektórych systemów zamkniętej pętli w wersji „zrób to sam”.
Czy w przyszłości systemy CGM zastąpią glukometry? Niewykluczone. Już teraz coraz częściej słyszymy, że dzięki nowym technologiom diabetycy mogą lepiej dbać o zdrowie, samopoczucie i kondycję. Niedawno ukazał się w Polsce raport Rola nowoczesnych metod monitorowania glikemii i telemedycyny w indywidualizacji opieki nad pacjentem z cukrzycą, przygotowany przez ekspertów z dziedziny diabetologii. Wynika z niego, że zastosowanie technologii CGM pozwala łatwiej kontrolować cukrzycę, przyczynia się do znacznego zredukowania liczby epizodów i czasu spędzonego w niedocukrzeniach oraz w hiperglikemii.
Czym kierować się w wyborze rozwiązań do ciągłego monitorowania glukozy? Wszystkie sprawdzają się wtedy, gdy są dopasowane do użytkownika. Przed ostateczną decyzją porozmawiaj z diabetologiem, ale nie daj się zwieść. Jeśli czujesz, że proponowane rozwiązanie nie jest dla ciebie, mów o tym otwarcie.
Adrianna Maciejczyk
Battelino T, Danne T, Bergenstal RM, et al, Clinical targets for continuous glucose monitoring data interpretation: recommendations from the International Consensus on Time in Range. Diabetes Care 2019;42:1593–1603 https://care.diabetesjournals.org/content/42/8/1593
Borkowska A, Szymańska-Garbacz E, Kwiecińska E, Ignaczak A, Czupryniak L. Glucose variability and glycated hemoglobin HbA1c in type 1 and type 2 diabetes. Clin Diabetol 2017; 6, 2: 48–56 https://journals.viamedica.pl/diabetologia_praktyczna/article/view/54680/44324
Lene R. Nielsen, Pia Ekbom, Peter Damm, Charlotte Glümer, Merete M. Frandsen, Dorte M. Jensen, Elisabeth R. Mathiesen, HbA1c Levels Are Significantly Lower in Early and Late Pregnancy, Diabetes Care May 2004, 27 (5) 1200-1201, https://care.diabetesjournals.org/content/27/5/1200?ijkey=5df576053558ffb8f81cdeda0db5a5e0dbfa5ee8&keytype2=tf_ipsecsha
Pr. Patrice Darmon, HbA1c : attention aux pièges, Le Quotidien du Médecin N°9318, Lundi 14 Avril 2014, artykuł na stronie Francuskiego Towarzystwa Cukrzycy https://www.sfdiabete.org/mediatheque/kiosque/articles-qdm/hba1c-attention-aux-pieges
Raport Rola nowoczesnych metod monitorowania glikemii i telemedycyny w indywidualizacji opieki nad pacjentem z cukrzycą w: https://www.visiongroup.pl/wp-content/uploads/2020/10/ROLA_final_15.10.2020.pdf
Roy W. Beck, Richard M. Bergenstal, Tonya D. Riddlesworth, Craig Kollman, Zhaomian Li, Adam S. Brown, Kelly L. Close, Validation of Time in Range as an Outcome Measure for Diabetes Clinical Trials, Diabetes Care Mar 2019, 42 (3) 400-405 https://care.diabetesjournals.org/content/42/3/400
Walsh J, Roberts R, Vigersky RA, Schwartz F. New Criteria for Assessing the Accuracy of Blood Glucose Monitors meeting, October 28, 2011. J Diabetes Sci Technol. 2012 Mar 1;6
https://sklepmedyczny.net/benecheck-plus-3w1-do-pomiarow-cholesterolu-glukozy-kwasu-moczowego-p-110.html